ครู มีความหมายว่า ผู้สั่งสอนศิษย์ ผู้ถ่ายทอดความรู้แก่ศิษย์ ซึ่งคำว่าครูนั้น มาจากคำว่า ครุ ที่แปลว่า หนัก อันหมายถึง ความรับผิดชอบในการอบรมสั่งสอนของครูนั้น นับเป็นภาระหน้าที่ที่หนักหนาสาหัสอยู่มิใช่น้อย เพราะการที่คนๆ หนึ่ง กว่าจะเติบโต มีความรู้ความสามารถ จนสามารถดูแลตนเองและครอบครัว เป็นคนดีของสังคมได้นั้น ผู้เป็น ครู จะต้องทุ่มเทแรงกายแรงใจมิได้ยิ่งหย่อนไปกว่าผู้เป็นบิดามารดาเลย
ด้วยเหตุนี้ ครู จึงเป็นบุคคลที่ควรค่าแก่การแสดงความกตัญญูกตเวทีเป็นอย่างยิ่ง ดังนั้น พิธีบูชาครู หรือ พิธีไหว้ครู นั้น จึงเป็นประเพณีสำคัญที่มีมาแต่โบราณ และมีอยู่ในแทบทุกสาขาอาชีพของคนไทย ถือเป็นพิธีกรรมที่แสดงความเคารพ และระลึกถึงพระคุณของบูรพาจารย์ ครูอาจารย์ผู้ประสิทธิ์วิชาความรู้ให้ ทำให้เราสามารถนำไปประกอบวิชาชีพ สร้างความเจริญรุ่งเรืองให้แก่ตนเองและครอบครัวได้ในอนาคต
การไหว้ครู ก็คือการที่ศิษย์แสดงความเคารพ ยอมรับนับถือครูบาอาจารย์อย่างจริงใจ ว่าท่านเป็นผู้เพียบพร้อมด้วยคุณธรรมความรู้ ศิษย์ในฐานะผู้สืบทอดมรดกทางวิชาการ จึงพร้อมใจกันปวารณาตัวรับการถ่ายทอดวิชาความรู้ด้วยความวิริยะอุตสาหะ เพื่อให้บรรลุปลายทางแห่งการศึกษาตามที่ตั้งใจเอาไว้
ในพิธีไหว้ครูนั้น ศิษย์แต่ละคนจะต้องตระเตรียมเครื่องสักการะกันเอง โดยตั้งแต่สมัยโบราณมา การไหว้ครูไม่มีพิธีรีตรองอะไรมากมายนัก เครื่องสักการะที่ใช้ก็เป็นสิ่งของที่หาได้ง่าย ไม่ยุ่งยาก แต่กลับแฝงไว้ด้วยความหมายอย่างลึกซึ้ง ซึ่งเครื่องสักการะนั้นนอกจากธูปและเทียนแล้ว ก็ยังมีข้าวตอก ดอกเข็ม หญ้าแพรก และดอกมะเขือ
ความหมายของดอกไม้ที่นำมาไหว้ครู
ดอกมะเขือ เป็นดอกที่โน้มต่ำลงมาเสมอ ไม่ได้เป็นดอกที่ชูขึ้น คนโบราณจึงกำหนดให้เป็นดอกไม้สำหรับไหว้ครู ไม่ว่าจะเป็นครูดนตรี ครูมวย ครูสอนหนังสือ ก็ให้ใช้ดอกมะเขือนี้ เพื่อศิษย์จะได้อ่อนน้อมถ่อมตนพร้อมที่จะเรียนวิชาความรู้ต่าง ๆ นอกจากนี้มะเขือยังมีเมล็ดมาก ไปงอกงามได้ง่ายในทุกที่ เช่นเดียวกับ หญ้าแพรก
หญ้าแพรก เป็นหญ้าที่เจริญงอกงาม แพร่กระจายพันธ์ ไปได้อย่างรวดเร็วมาก หญ้าแพรกดอกมะเขือจึงมีความหมายซ่อนเร้นอยู่ คนโบราณจึงถือเอาเป็นเคล็ดว่า ถ้าใช้หญ้าแพรกดอกมะเขือไหว้ครูแล้ว สติปัญญาของเด็กจะเจริญงอกงามเหมือนหญ้าแพรกและ ดอกมะเขือนั่นเอง
ข้าวตอก เนื่องจากข้าวตอกเกิดจากข้าวเปลือกที่คั่วด้วยไฟอ่อน ๆ ให้ร้อนเสมอกันจนถึงจุดหนึ่งที่เนื้อข้างในขยายออก จนดันเปลือกให้แยกออกจากกัน ได้ข้าวสีขาวที่ขยายเม็ดออกบาน ซึ่งสามารถนำไปประกอบพิธีกรรม หรือทำขนมต่าง ๆ ได้ ดังนั้น ข้าวตอกจึงเป็นสัญลักษณ์ของความมีระเบียบวินัย หากใครสามารถทำตามกฎระเบียบ เอาชนะความซุกซนและความเกียจคร้านของตัวเองได้ ก็จะเหมือนข้าวตอกสีขาวที่ถูกคั่วออกจากข้าวเปลือก
ดอกเข็ม เพราะดอกเข็มนั้นมีปลายแหลม สติปัญญาจะได้แหลมคมเหมือนดอกเข็ม และก็อาจเป็นได้ว่า เกสรดอกเข็มมีรสหวาน การใช้ดอกเข็มไหว้ครู วิชาความรู้จะให้ประโยชน์กับชีวิต ทำให้ชีวิตมีความสดชื่นเหมือนรสหวานของดอกเข็ม
จากใจของครู ในวันไหว้ครู
ในการจัดพานไหว้ครูก็ดี หรือดอกไม้ไหว้ครูก็ดี ในปัจจุบันนี้นักเรียนส่วนใหญ่ต่างสรรหาดอกไม้สวยงามที่มีขายตามตลาด โดยมองข้ามดอกไม้ความหมายดีที่ถูกใช้มาตั้งแต่สมัยโบราณกาล พานไหว้ครูก็มิใช่ฝีมือนักเรียนเอง แต่กลับไปจ้างให้ผู้อื่นทำให้
นักเรียนจะทราบหรือไม่ว่า สำหรับครูแล้ว ไม่ว่าจะเป็นพานไหว้ครู หรือเครื่องสักการะต่าง ครูมิได้ต้องการเพียงแค่ความสวยงามภายนอก สิ่งที่ครูปรารถนา คือ ความตั้งใจอันดีที่ศิษย์ร่วมมือร่วมใจกันจัดทำขึ้นเพื่อน้อมบูชาครูจากใจจริงเท่านั้นเอง
ขอขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก
K@pook
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น